سیستم اطفاء حریق گازی با به کارگیری گاز های بی خطر گوناگون موجب خاموشی حریق در محیط می شود. روش های اطفاء حریق گازی در مواقعی به کار برده می شوند که به دلیل حساسیت بالای محیط ممکن است استفاده از آب و فوم به وسایل و تجهیزات موجود در محیط آسیب وارد کند. بروشور راهنمای تجهیزات آتش نشانی

انواع سیستم اطفاء حریق گازی

سیستم های اطفاء حریق گازی به دو دسته کلی، سیستم اطفاء حریق گازی کربن دی اکسید و سیستم اطفا حریق گازی توسط عوامل پاک تقسیم می شوند که در ادامه به معرفی هر یک می پردازیم.

سيستم اطفاء حريق گازی Co2

سیستم اطفاء حریق گازی دی اکسید کربن (Co2) روشی مؤثر جهت اطفاء حریق است. در این روش با توجه به این موضوع که اکسیژن یکی از 3 ضلع مثلث حریق می باشد، با افزایش دی اکسید کربن سعی بر کاهش میزان اکسیژن محیط شده و در نهایت اطفاء حریق انجام می شود. از نقاط ضعف این روش می توان به اثر تخریبی آن بر روی محیط زیست اشاره نمود که موجب کاسته شدن محبوبیت این روش و گرایش سازمان ها به استفاده از سیستم های اطفا حریق ایمن شده است. یکی از روش های اطفاء حریق ایمن استفاده از عوامل پاک می باشد که در ادامه به شرح آن می پردازیم.

سيستم اطفاء حريق گازی با عوامل پاک

در سیستم اطفاء حریق گازی توسط عوامل پاک، از گاز های بی خطر که برای سلامت افراد و محیط زیست مضر نیستند، استفاده می شود، در همین راستا می توان به این موضوع اشاره نمود که این گاز ها مانع از ایجاد اثر تخریبی بر روی لایه ازون می شوند. گاز هایی که به عنوان عوامل پاک در سیستم اطفاء حریق گازی استفاده می شوند به سه دسته گاز های نجیب یا بی اثر، هالوکربنی و گاز نوک 1230 تقسیم می شوند. که در زیر به معرفی هر یک می پردازیم:

سيستم اطفاء حريق گازهای نجيب

سيستم اطفای حريق گاز های نجيب یا گاز های بی اثر دارای انواع متفاوتی می باشد که هر کدام بسته به نوع آن از ترکیب متفاوتی از گاز های بی اثر از قبیل آرگون، دی اکسید کربن و نیتروژن تشکیل شده است. گاز های بی اثر فضای بسیاری را به خود اختصاص می دهند و به همین دلیل سیلندر های نگهدارنده آن ها دارای ابعاد بزرگتری می باشد. از دیگر ویژگی های این گروه از گاز ها می توان به طولانی بودن زمان فعال سازی آن ها اشاره نمود. سیستم های اطفاء حریق گاز های بی اثر در انواع زیر می باشند:

• سیستم اطفاء حریق گازی IG01: از گاز آرگون تشکیل شده است و مکانیسم عملکرد آن کاهش اکسیژن است.
• سیستم اطفاء حریق گازی IG55: از ترکیب مساوی آرگون و نیتروژن تشکیل شده است و مکانیسم عملکرد آن کاهش اکسیژن می باشد.
• سیستم اطفا حریق گازی IG100: متشکل از نیتروژن می باشد و از طریق حذف اکسیژن سبب اطفای حریق می شود، نکته قابل توجه در ارتباط با سیستم اطفا حریق گازی IG100 این است که در صورت استفاده بیش از حد از آن موجب خفگی می شود.
• سیستم اطفا حریق گازی (INERGEN) IG541: شامل ترکیبی از نیتروژن، آرگون و دی اکسید کربن می باشد که درصد گاز نیتروژن بیشتر و گاز دی اکسید کربن کمتر از همه می باشد.

سیستم اطفاء حریق گاز نوک (Novec) 1230

سیستم اطفاء حریق Novec1230، به دلیل نداشتن اثر تخریبی بر روی محیط زیست، یکی از روش های اطفاء حریق گازی پاک بشمار می رود. نحوه عملکرد سیستم اطفاء حریق گاز نوک 1230 از طریق حذف عامل حرارت صورت می گیرد و موجب ایجاد وقفه در فرایند حریق می شود. این عامل اطفای حریق به صورت مایع ذخیره، اما به صورت گاز آزاد می شود.

سيستم اطفاء حريق گازی هالوکربن

عوامل مورد استفاده در اطفاء حریق هالوکربن عوامل پاک هستند و فاقد خاصیت سمی می باشند. هالوکربن در برابر جریان برق عایق است و زمان فعال سازی آن کمتر از 10 ثانیه می باشد. این روش شامل انواع زیر است.

•  سیستم اطفاء حریق گاز FM200: سیستم اطفاء حریق گاز FM200 که نام دیگر آن HFC-227EA است، جایگزین مناسبی برای گاز هالون می باشد، زیرا گاز هالون دارای اثر تخریبی بر روی محیط زیست می باشد. ترکیب شیمیایی آن هپتا فلوئور پروپان (HeptaFluoro Propane) است و از طریق برودت و سرمایی که ایجاد می کند، موجب کاهش حرارت و اطفاء حریق می شود، این گاز از طریق لوله کشی ثابت و نازل های موجود در هر محیط اعمال می شود.
•  سیستم اطفاء حریق گاز HFC-125: این سیستم نیز از نوع اطفاء حریق هالوکربن است و از طریق حذف حرارت موجب اطفاء حریق می شود. HFC-125 یک گاز بی رنگ و بو است و جریان الکتریکی را از خود عبور نمی دهد، این گاز دارای خواص فیزیکی مشابه هالون بوده اما موجب از بین رفتن لایه اوزون نمی شود.

اجزاء سیستم اطفاء حریق گازی

هر سیستم اطفا حریق گازی از سه بخش زیر تشکیل می شود:

1. منبع یا سیلندر که عامل اطفاء حریق در آن قرار دارد.
2. لوله و نازل که گاز درون منبع را انتقال می دهد.
3. راه انداز سیستم اطفاء حریق

شایان به ذکر است، روی هر کدام از این لوله ها و منابع، انواع متفاوتی شیر و نازل قرار می گیرد.

نحوه عملکرد اطفاء حریق گازی

نحوه عملکرد اطفاء حریق گازی به این صورت می باشد که عامل اطفاء کل محیط را پوشانده و چگالی بالایی ایجاد می کند و اصطلاحاً حریق را خفه می کند و یا می تواند موضعی باشد به طوری که فقط روی ناحیه ای خاص استفاده شود. کاربرد سیستم اطفاء حریق گازی

• اتاق برق و کنترل
• مراکز دیتا و سرور
• مراکز تصويربرداری
• موزه
• مرکز ابزار دقیق
• بايگانی اسناد و کتابخانه
• موتورخانه

مزایای سیستم اطفاء حریق گازی

1. پس از انجام عملیات حریق مواد باقیمانده موجود در کپسول قابلیت مصرف دارد.
2. شارژ سالیانه فقط زمانی صورت می گیرد که مواد درون کپسول به طور کامل تمام شود.
3. گاز های مورد استفاده در سیستم اطفاء حریق گازی بدون خطر هستند و قابلیت ترکیب با سایر گاز ها را ندارند.
4. گاز های داخل کپسول با گذشت زمان خاصیت خود را از دست نمی دهند.
5. عملیات اطفاء حریق، با سرعت بالایی انجام می شود.
6. پس از عملیات اطفاء حریق هیچ پسماندی در محیط باقی نمی ماند.
7. قابلیت انعطاف پذیری بالا در طراحی سیستم اطفاء حریق گازی وجود دارد.
8. هزینه خرید، نصب و تعمیر سیستم اطفاء حریق گازی کم است.
9. سیستم اطفاء حریق گازی اثر مخرب بر محیط زیست و لایه ازون ندارد.

طراحی سیستم اطفاء حریق گازی طراحی تمامی سیستم های اطفاء حریق گازی همچون FM200 به عواملی مانند زمان تخلیه سیلندر، دمای اتاق، نوع منبع سوخت، کلاس حریق و بررسی خطر موجود در محیط بستگی دارد. زمان تخلیه سیلندر باید به گونه ای باشد که در کمتر از 10 ثانیه 95% غلظت در محیط پخش شود.

مقایسه انواع گاز ها ی اطفاء حریق گازی

Inert Gas فضای بسیار زیادی نسبت به بقیه گاز ها اشغال می کند و پس از آن به ترتیب کربن دی اکسید، FM-200 و هالون در رتبه های بعدی قرار دارند. مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی در برخی مواقع استفاده از سیستم‌ های اطفاء حریق آبی در مکان هایی همچون کتابخانه موجب خسارات می شود، برای پیشگیری از این مشکل هنگام مواجهه با حریق از سیستم اطفاء حریق گازی استفاده می شود. سیستم ‌های اطفای حریق گازی در حداقل مدت زمان ۱۰ ثانیه فعال شده و موجب اطفاء حریق می شوند. هنگامی که اطفاء حریق آبی انجام می شود، پس از اتمام عملیات اطفاء، مدت زمان طولانی نیاز است تا محیط پاک و قابل استفاده شود، اما اگر از روش اطفاء حریق گازی استفاده شود، محیط پس از پایان عملیات اطفاء، قابل استفاده می باشد و نیاز به صرف زمان جهت راه اندازی مجدد آن نیست. همچنین لازم به ذکر است که سیستم اطفاء حریق گازی در همه محیط ها مقرون به صرفه ترین و مناسب ترین محسوب می شود، در صورتی که اطفاء حریق آبی در تمام سازمان ها قابل استفاده نیست.

قیمت سیستم اطفاء حریق گازی

قیمت سیستم اطفاء حریق گازی به عوامل مختلفی از جمله نوع گاز، اتوماتیک و یا دستی بودن آن، غلظت گاز و برند آن بستگی دارد. مسلماً قیمت سیستم اطفاء حریق گازی اتوماتیک بیشتر از قیمت اطفاء حریق گازی دستی می باشد.